28

Osman Gazi, Karacahisar fethinde pazarda keyfi vergi isteyen adama karşı çıktı; makul bir düzenleme getirerek ilk vergi uygulamasını başlattı.

Osman Gazi, Karacahisar’ı fethettikten sonra bölgede kurulan pazarda keyfi vergi talep edilmesine karşı çıktı. Germiyanlı bir kişinin “pazarın bacını, vergisini bana satın” talebine Osman Gazi, önce “Bac ne ki?” diye sordu. Adam, pazara yük getirenlerden alınan akçeden söz edince Osman Gazi itiraz etti: “Malını kendi eliyle kazananın ondan akçe alınmaz.”

Yanındaki danışmanların önerisi üzerine Osman Gazi, pazarın emeklerinin zayi olmaması için bir düzenleme yaptı: “Bir yükü satan kimse iki akçe versin; satmayan hiçbir şey vermesin.” Ayrıca verdiği tımarların haksız yere elinden alınmamasını ve tımarın sahibinin vefatında oğluna devam etmesini şart koştu. Osman Gazi, bu düzenlemeye uyulmasını zorunlu kıldı ve bozacaklara ağır sözlerle uyarıda bulundu.

Neden önemlidir? Bu olay, Osmanlı öncesi dönemlerde vergi uygulamalarının nasıl şekillendiğine dair örneklerden biri olarak görülüyor; adalet, mülkiyetin korunması ve keyfi verginin reddi üzerine kurulu ilkenin erken bir ifadesi niteliğinde.