19

Mahfi Eğilmez’den Dolar Yorumu: Doların Küresel Egemenliği Tehlikede Mi? İktisatçı Mahfi Eğilmez, ABD dolarının küresel rezerv para konumunu değerlendirdi.

Eğilmez’e göre dolar, son yıllarda hem değer kaybı hem de itibar aşınması yaşıyor. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen doların yerini alacak güçlü bir alternatif henüz ortaya çıkmış değil.

Dolar Zayıflıyor

Eğilmez, doların başlıca para birimleri karşısında dikkat çekici bir değer kaybı yaşadığına işaret ediyor. ABD’nin en fazla ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerinden oluşan Dolar Endeksi (DXY), 13 Ocak 2025’te 109,6 seviyesindeyken bugün 98,3 düzeyine geriledi. Bu, kısa sürede yaklaşık yüzde 10’luk bir değer kaybı anlamına geliyor.

Euro karşısında da benzer bir tablo söz konusu. Euro/dolar paritesi 1,02 seviyelerinden 1,17’nin üzerine çıkarken, doların euroya karşı kaybı yüzde 13’e yaklaştı.

Asıl Risk: Güven Kaybı

Mahfi Eğilmez’e göre asıl sorun, doların maddi kaybından çok küresel güveninin zedelenmesi. İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan dolar merkezli sistem, ABD’ye düşük maliyetle borçlanma ve küresel finansı yönlendirme imkânı sağladı. Ancak son yıllarda ABD’de sık sık yaşanan borç tavanı krizleri, hükümet kapanmaları, Fed ve yargı bağımsızlığına yönelik siyasi baskılar bu güveni aşındırıyor.

Buna ek olarak kredi derecelendirme kuruluşlarının ABD’nin notunu AA seviyesine düşürmesi, doların itibarı açısından önemli bir kırılma olarak değerlendiriliyor.

Küresel Dengeler Değişiyor

Eğilmez, ABD’nin dünya ekonomisi ve küresel ticaretteki payının gerilemesine, Çin’in artan ekonomik ve siyasi etkisine de dikkat çekiyor. Kripto paralar, dijital ödeme sistemleri ve altın gibi alternatif araçlara yönelimin hızlanması da doların küresel ağırlığını azaltan unsurlar arasında yer alıyor.

BRICS ülkeleri ve Şanghay İş birliği Örgütü’nün ortak para girişimleri henüz somut bir sonuç üretmese de bu arayışlar dolar merkezli sistemin sorgulandığını gösteriyor.

Rezervlerde Pay Kaybı

Merkez bankası rezervleri de bu değişimi yansıtıyor. Doların küresel rezervler içindeki payı 2000 yılında yüzde 72 iken bugün yüzde 56’ya gerilemiş durumda. Euro’nun payı ise yüzde 28 seviyelerinden yüzde 20’ye düştü. Bu süreçte Çin yuanı ve geleneksel rezerv para dışındaki bazı para birimlerinin payı artış gösteriyor.

Ani Bir Değişim Beklenmiyor

Mahfi Eğilmez’e göre dolar, küresel ekonomideki hâkim konumunu yavaş yavaş kaybediyor. Ancak ne euro ne de Çin yuanı, kısa vadede doların yerini alabilecek ölçekte bir rezerv para konumuna ulaşabilmiş değil. Bu nedenle olası bir değişim, ani bir kopuştan ziyade uzun vadeli ve kademeli bir dönüşüm olarak görülüyor.